Poltergeist: A Classic Study in Destructive Haunting (recensie)
Geplaatst door
Titus Rivas (publicatiedatum: 29 April, 2016)
Samenvatting
Boekbespreking van "Poltergeist: A Classic Study in Destructive Haunting" door Colin Wilson, door Titus Rivas.
Boekbespreking
Colin Wilson. Poltergeist: A Classic Study in Destructive Haunting. Woodbury: Llewellyn Publications, 2009. ISNM 978-0-7387-1867-5.
Colin Wilson, overleden in 2013, was een Britse filosoof en veelschrijver. Zijn brede oeuvre omvat allerlei genres, zoals romans en boeken over misdaad. Het bekendste is hij waarschijnlijk door zijn verhandelingen over parapsychologie en mystiek. Een van zijn werken, Poltergeist, is in 2009 opnieuw uitgebracht. Poltergeistverschijnselen horen bij de best gedocumenteerde spontane paranormale fenomenen. Ze zijn sinds mensenheugenis overal ter wereld gemeld en vertonen universele kenmerken. Bijvoorbeeld dat ze eerder doen denken aan de streken van een ondeugende tiener dan aan de misdaden van een psychopaat. Mensen worden wel bang gemaakt, maar zonder dat ze noemenswaardig lichamelijk letsel oplopen. Er zijn wel uitzonderingen, maar een poltergeist is doorgaans minder gevaarlijk dan men op grond van griezelfilms zou denken.
Bovendien bestaan er casussen (zoals die van Rosenheim) waarbij systematisch alle normale verklaringen wetenschappelijk werden geëlimineerd. Als je spontane ervaringen serieus neemt, kun je dus niet om de realiteit van poltergeist heen. Dit heeft het gebied gemeen met nabij-de-doodervaringen.
In de parapsychologie woedt al vanaf het begin een discussie over de juiste interpretatie van het verschijnsel. Gaat het om uitbarstingen van onbewuste psychokinese van levenden of zijn er ook overledenen in het spel? Wilson neemt een derde positie in, doordat hij poltergeist ziet als een samenspel van de psychokinese van mensen met een overschot aan energie en de activiteiten van onstoffelijke wezens, waarbij de paranormale energie verder versterkt kan worden door hypothetische krachtlijnen van de aarde ('ley-lines'). Hij rangschikt het grotendeels onder de mediamieke verschijnselen, hoewel hij op zich wel voldoende studie heeft gemaakt van meervoudige persoonlijkheid. Nu is er inderdaad bewijsmateriaal voor de invloed van overledenen. Een directe parallel hiervan kennen we uit het NDE-onderzoek, namelijk bij casussen waarbij de NDE'er een fysiek effect zou hebben veroorzaakt tijdens de uittreding. Ook kinderen met herinnering aan een preëxistentie kunnen melding maken van zo'n buitenlichamelijke invloed op de materiële wereld.
Een voorbeeld van poltergeist waarbij hoogstwaarschijnlijk een overledene betrokken was (in het Engels vaak aangeduid als haunting) stemt uit het 19e-eeuwse Duitsland. Onderzoeker Justinus Kerner hoorde over een huis waarin het zou spoken. De geest van een oude man joeg de bewoners de stuipen op het lijf. Het medium Friederike Hauffe beweerde dat het om een man met de naam Bellon ging die in 1700 burgemeester was geweest en op 79-jarige leeftijd was overleden. De huidige burgemeester vond oude documenten terug die dit verhaal bevestigden.
Alleen vraag ik me af of er niet ook poltergeistcasussen bestaan die uitsluitend berusten op psychokinese van levenden. Verder vind ik het nogal bizar dat Wilson ervaringen met natuurgeesten, zoals feeën, op hetzelfde plan stelt als ervaringen met overledenen.
Los van zulke theoretische geschillen biedt het boek echter een waardevol overzicht op dit gebied. Zo komen naast klassieke Engelse,Amerikaanse en Braziliaanse casussen, ook het vroege verslag van Plinius de jongere, middeleeuwse verhalen en diverse gevallen uit de eeuwen daarna aan bod.
Wilson blijkt overigens nuchter genoeg om rekening te houden met de mogelijkheid van bedrog. Interessant is het 16e-eeuws geval van Johannes Jetzer dat aanvankelijk waarschijnlijk bestond uit een authentieke poltergeist maar later vermengd raakte met gegoochel van Dominicanen. Deze monniken probeerden bepaalde dogma's te promoten door zich te verkleden als verschijningen van heiligen en zelfs de maagd Maria. Jetzer ontmaskerde hen enkele malen achter elkaar. Hoe grappig dit verhaal ook klinkt, het eindigde minder amusant. De “boosdoeners” werden levend verbrand.
Titus Rivas
Waardering – 4 sterren
Deze recensie werd geplaatst in Terugkeer, 27(1), voorjaar 2016, blz. 32.
Contact: titusrivas@hotmail.com