Boekbespreking van Starting Science from God van Ian J. Thompson
Geplaatst door
Titus Rivas (publicatiedatum: 21 July, 2013)
Samenvatting
Recensie door Titus Rivas van het boek 'Starting Science from God: Rational Scientific Theories from Theism' van Ian J. Thompson.
Boekbespreking
Ian Thompson. Starting Science from God: Rational Scientific Theories from Theism. Pleasonton: Eagle Pearl Press, 2011. ISBN 9780984822805.
De theoretische nucleaire fysicus dr. Ian J. Thompson is op internet relatief bekend geworden door zijn websites op het gebied van lichaam-geest dualisme en theïsme (de stelling dat er een scheppende godheid bestaat die zich actief bemoeit met zijn of haar schepping). In het boek Starting Science from God werkt Thompson vanuit de monotheïstische tradities in de lijn van de rationalistische, analytische filosofie een algemeen wereldbeeld uit. Hij besteedt daarbij met name ook aandacht aan de implicaties van een rationeel theïsme voor theorievorming in empirische wetenschappen zoals fysica, biologie en psychologie. Zo blijkt Thompson biologische evolutie te aanvaarden als noodzakelijke stap in de schepping van levende wezens en daar een eigen interpretatie aan te geven die in bepaalde opzichten afwijkt van deïstische theorieën maar ook van theorievorming uit de hoek van de Intelligent Design-beweging. De auteur geeft zelf expliciet aan een voorstander te zijn van ontologisch pluralisme als basis voor empirisch-theoretisch onderzoek. Opvallend is overigens dat Thompsonde juistheid van het monotheïsme (de theorie dat er slechts één God is in plaats van een heel pantheon) vooronderstelt en daarbij zowel polytheïsme als pantheïsme verwerpt, inclusief bijvoorbeeld de metafysica van kwantum-denker Amit Goswami. Een eventuele sluitende rationele bewijsvoering voor het bestaan van een actieve schepper dient men dus elders te zoeken. De auteur onderzoekt in dit boek waar zijn centrale monotheïstische vooronderstelling rationeel beschouwd toe leidt. Alleen de theodicee (de vraag naar de rechtvaardiging van het feit dat God klaarblijkelijk vaak niet ingrijpt in kwalijke situaties) wordt wel beknopt behandeld door Thompson, hoewel hij zelf toegeeft dat hij slechts een aanzet tot een oplossing biedt.
In het algemeen gaat de auteur uit van een zogeheten dispositioneel essentialisme, volgens welke ontologische substanties opgebouwd zijn uit disposities. Hij wijst bijvoorbeeld de klassieke stelling dat substanties zoals de persoonlijke ziel (als substanties) enkelvoudig zijn van de hand.
God wordt volgens Thompson gekenmerkt door een triade van liefde, wijsheid en macht, en staat aan de basis van de hele schepping zonder daarmee samen te vallen. Opvallend is uiteraard dat liefde en wijsheid ook bij BDE's regelmatig worden genoemd als waarden die men centraal zou moeten stellen in het aardse leven.
God is volgens de auteur het enige 'noodzakelijke wezen' waarvan al het andere afhankelijk is en dat alle schepselen leven schenkt. Er is een veelheid aan met elkaar interacterende niveaus in de werkelijkheid die niet tot elkaar te herleiden zijn. Bewustzijn en geest zijn bijvoorbeeld niet te herleiden tot de hersenen. Voor bijna-doodervaringen betekent dit in de ogen van Thompson bijvoorbeeld dat iemand bij een hartstilstand daadwerkelijk tijdelijk in een spiritueel domein kan belanden en daar ook in voortbestaat na de fysieke dood. Uittredingen tijdens het leven zonder directe link met een BDE zouden zich eveneens voor een deel daarin kunnen afspelen. Een interessante stelling die hij in dit verband doet, luidt dat men ook in de spirituele wereld een soort geestelijk lichaam moet hebben zodra men dat zo beleeft. In die wereld worden feiten namelijk veel rechtstreekser bepaald door de geest dan in deze fysieke werkelijkheid.
Ik heb zelf diverse filosofische bezwaren tegen belangrijke delen van het betoog van de auteur (bijvoorbeeld tegen zijn dispositioneel essentialisme), maar het is hoe dan ook verfrissend om te merken dat er tegenwoordig nog steeds originele theïstische systeemdenkers bestaan die onverstoorbaar hun eigen weg durven te gaan. Ian Thompson laat zich niet inperken door kerkelijke dogma's en staat bijvoorbeeld een symbolische, vrije interpretatie van de Bijbel en andere geschriften voor. Hij verdient het zonder meer serieus genomen te worden.
Titus Rivas
Deze recensie werd geschreven voor Terugkeer, 2012.
Contact: titusrivas@hotmail.com