Dromen over vorige levens
Geplaatst door
Titus Rivas (publicatiedatum: 20 August, 2006)
Samenvatting
Een beknopt overzicht van diverse typen dromen die verband kunnen houden met een autentieke vorige incarnatie, waaronder repeteerdromen en aankondigingsdromen.
Dromen over vorige levens
door Titus Rivas
In dromen doen we doen we geestelijk van alles: We fantaseren, asociëren, verwerken telepathische signalen, nemen een al of niet veridiek kijkje in de toekomst, komen tot creatieve oplossingen en denken terug aan gebeurtenissen in het verleden. Het laatste houdt ons in dit artikel primair bezig. Hoever terug kunnen we in dromen gaan? Komen er wel eens herinneringen boven aan vroegere incarnaties?
Dromen en herinneringen
Zoals ik elders herhaaldelijk uitvoerig heb verdedigd(1) bestaan er gevallen van kinderen die zich vorige levens menen te herinneren, de het 'zuinigst' verklaard kunnen door werkelijke herinneringen aan incarnaties. Dit punt zal dan ook niet ter discussie komen te staan binnen dit artikel. Ons uitgangspunt zal dus zijn dat mensen echt herinneringen kunnen hebben aan hun vorige levens. Nu kan men binnen herinneringen in het algemeen onderscheid maken tussen verschillende typen en die zelfs toeschrijven aan verschillende min of meer zelfstandig opererende geheugens. Zo onderscheidt men wel: het semantisch geheugen, waarin betekenissen van woorden en andere tekens liggen opgeslagen en tevens alle feitenkenns die men uit de tweede hand heeft, het procedureel geheugen, waarin de procedures opgeslagen liggen die we moeten volgen om bepaalde handelingen te kunnen verrichten, zoals schrijven, spreken of fietsen, en het episodisch geheugen, waarin herinneringen opgeslagen liggen aan concrete persoonlijke ervaringen. Vanuit een functioneel oogpunt beschouwd zou het proces van slapen en dromen een rol kunnen vervullen in de verwerking en consolidatie van herinneringen van elk van deze typen. Bovendien worden in dromen vaak ook eindresultaten gepresenteerd van meer of minder complexe cognitieve bewerkingen van geheugeninhouden. Een voorbeeld is de eureka-oplossing die men na een goede nachtrust opeens blijkt te hebben voor een probleem waar men voor het naar bed gaan nog niet uit was. Ook paranormale indrukken kunnen in dromen worden verwerkt.
Dromen maken zo in het algemeen duidelijk dat we geestelijk ook tijdens onze nachtrust actief blijven. De theorie van het dromen volgens welke in het wilde weg geheugeninhouden worden gereactiveerd door hersenprocessen verklaart dit feit allerminst. Dromen zijn meestal meer dan alleen maar passieve gewaarwordingen. We zullen dan ook moeten verwachten dat echte dromen over vorige levens meestal te maken zullen hebben met actieve verwerking van ervaringen uit die levens.
Zuinigheid in de verklaring van reïncarnatiedromen
Als we dromen over iets wat ons in dit leven overkomen is, kan het soms gebeuren dat er in de droom weinig herkenbare elementen optreden. Het kan dan gaan om een symbolischeweergave van een historische herinnering. Een historische dood van een geliefd persoon kan bijvoorbeeld in een droom op allerlei manieren symbolisch gestalte krijgen. Aangezien we in dat voorbeeld zeker weten dat er in ons persoonlijk verleden een sterfgeval heeft plaatsgevonden dat ons pijn gedaan heeft, is de symbolische verwijzing van onze droom naar dat overlijden aannemelijk te maken. Zoiets kan helaas niet gebeuren bij dromen aan concrete vorige levens waarvan we verder het specifieke bestaan niet met zekerheid kennen. Zolang we droomsymboliek ook maar enigszins kunnen opvatten als gerelateerd aan het huidige leven, is het wetenschappelijk onverantwoord om te denken aan herinneringen aan vorige levens.
Alleen (1) dromen die verwijzen naar vorige levens waarvan we tamelijk zeker kunnen weten dat ze bestaan hebben, en (2) dromen (over het verleden) die onverklaarbaar lijken door ervaringen uit het huidige leven, kunnen we daarom zien als dromen over vorige levens.
Dromen en vorige incarnaties
De meeste kinderen die zich verifieerbare vorige levens herinneren, zijn daarbij gewoon bij waakbewustzijn, en kunnen duidelijk onderscheid maken tussen hun verleden (het vorige leven) en heden (het huidige leven). Wanneer ze over het vorig leven dromen, verandert dit echter. Ze hebben dan het gevoel weer het vorige lichaam te hebben en te leven in een andere tijd en onder andere omstandigheden. Soms kijken de kinderen meteen na zulke dromen in een spiegel, bijvoorbeeld om te zien of ze werkelijk een baard dragen (2).
Wanneer een geval van herinneringen aan vorige levens niet eenduidig getraceerd kan worden tot een historische persoon, omdat er te weinig exacte gegevens zijn, wil dit nog niet zeggen dat we het hoe dan ook moeten verklaren als fantasie. In sommige gevallen is de fantasiehypothese duidelijk niet van toepassing, ook als niet exact vastgesteld kan worden wie de persoon vroeger was.
Een mooi voorbeeld van zo'n geval is dat van M.G. Wijanama Kithsiri uit Sri Lanka, bestudeerd door Stevenson. Wijanama werd in 1959 geboren in het boeddhistische dorp Wehigala. Vanaf zijn derde tot zijn dertiende jaar ging hij steeds midden in de nacht in de kleermakerszit op bed zitten en uitte daarbij woorden die zijn ouders niet verstonden. Dit gedragspatroon duurde steeds tussen de drie minuten en een kwartier, waarna Wijanama weer ging liggen en insliep. Zijn ogen bleven gesloten zolang hij op bed bleef zitten. Er werden bandopnamen gemaakt van de woorden die de jongen voortdurend herhaalde. Drie van de woorden werden geïdentificeerd als 'Allah' (God), 'umma' (een variant van het Tamil woord voor moeder) en 'Vappa' (een variant van het Tamil woord voor vader).
'Umma' en 'Vappa' zijn beide de vormen van Tamil woorden in het dialect dat gesproken wordt door moslems te Kandy. Het vierde woord, 'thunga', werd niet getraceerd. Een Maleise moslim in Kandy stelde na de opnamen te hebben beluisterd, dat alleen een moslim kind de drie geïdentificeerde woorden zo goed kon uitspreken. Stevenson stelt zelf (3): 'Ik vond het tamelijk ontroerend om te luisteren naar de opname van Wijanama's nachtelijke uitingen. Zonder (op dat moment) te weten wat de woorden betekenden, voelde ik, desondanks, dat ze een of andere diepe wanhoop uitdrukten. En nu we weten wat drie van de vaak herhaalde woorden betekenen, kunnen we de uitlatingen misschien interpreteren als een mengeling van hartverscheurende smeekbeden tot God en het roepen van de (vorige) ouders.' Rond zijn vierde jaar volgden op de sleeptalking-episodes ook bewuste uitspraken over eer. vorig leven als moslim in de stad Kandy. Er woonden overigens geen moslems in het dorp Wehigala. In dit onverifieerbare geval spelen dromen een hoofdrol.
Maar ook in Nederland komen dit soor: gevallen voor, zoals ik zelf heb kunnen vaststellen. Het beste voorbeeld hiervan is wel het volgende geval: Een bejaarde vrouw. Mevrouw De K.-V. had ongeveer vanaf 1923 toen ze rond de vijftien jaar oud was, gedurende vijftig jaar dezelfde repeteerdroom. Zij draagt klederdracht met een kapje op haar hoofd. Ze voelt zich zo rond de achttien of twintig jaar. Ze bevindt in zich een soort 'keuken' van een groot huis en staat bij een heel brede trap die naar boven voert. Buiten zijn een heleboel bomen te zien. Ze is op een buitengoed of grote boerderij op een landgoed. Mevrouw De K.-V. heeft het idee tot een rijke familie te behoren die door hard werken veel geld heeft verdiend. Het is oorlog en het schijnt dat zij een soldaat die een bedreiging voor de familie vormde, heeft gedood. De soldaat hoorde bij vijandelijke troepen, maar niet per se bij een buitenlandse macht Zij doodde hem met een bijl of iets dergelijks, nadat hij zich had vergrepen aan een jonger meisje, wellicht haar zus. De familie schijnt het lijk van de soldaat te hebben begraven. Ze hoort of ziet een 'militaire escorte' aankomen en wacht met kloppend hart af. Er komt één soldaat binnen. Haar gedachte is dan dat alles afgelopen zal zijn, als ze er achter komen. Op dit punt in de droom aanbeland, werd Mevr. De K.-V. steevast wakker (4).
Repeteerdromen
Dromen die steeds weer terugkomen, moeten elementen bevatten die de geest op onbewust niveau steeds weer bezighouden. Het gaat om vraagstukken, om problemen, waaronder op de eerste plaats traumatische ervaringen die men niet goed heeft verwerkt. Misschien hebben we allemaal wel repeteerdromen over vorige levens. Ik zelf herinner me uit mijn eigen leven een exact herhaalde droom over een eenvoudig geklede, blanke oude vrouw die gillend door een bos rent terwijl ze wordt achtervolgd. Toen ik wakker werd galmde haar wanhopige gegil nog na in mijn oren. Deze droom heb ik in mijn jeugd meermalen gehad, en ik interpreteerde hem als jong kind als een droom over een heks (bijvoorbeeld uit Walt Disney's versie van Sneeuwwitje). Later legde ik ook een link met een oma die enigszins leek op de oude vrouw. Maar nu ik reden heb om aan te nemen dat repeteerdromen ook te maken kunnen hebben met vorige levens, leg ik eerder een link met een oorlogssituatie, pogrom of andere vorm van vervolging van een etnische of religieuze minderheid ergens in Europa.
lan Stevenson schrijft veel repeteerdromen te hebben verzameld die met een vorig leven in verband lijken te staan. De dromen zijn steeds realistisch en herhalen zich exact, en ze zijn daarom ook goed te onthouden. Soms heeft hij bovendien vastgesteld dat deze repeteerdromen elementen bevatten die te maken hebben met persoonlijkheidskenmerken van de dromers en met hun voorkeur voor bepaalde landen, e.d (5). Hij waarschuwt overigens voor ongefundeerde plaatsing van elementen in de droom in een exacte context, en stelt dat het beter is tevreden te zijn met de informatie uit de droom zelf.
Een voorbeeld van een repeteerdroom die Stevenson zelf aangetroffen heeft: Een Amerikaans meisje, dat hij het pseudoniem Alice Robertson heeft gegeven, leed vanaf haar vroege jeugd aan terugkerende nachtmerries, met steeds dezelfde details. Zij was in de droom een jonge vrouw gekleed in een gewaad dat tot haar enkels reikte, die rustig met een meisje (haar dochter) aan het wandelen was. Het was avond en de zon ging bijna onder. Plotseling hoorde ze een doofmakend lawaai en de aarde leek onder haar weg te zakken. Op dit moment werd ze steevast doodsbenauwd en schreeuwend wakker. Later in haar huidige leven kwam ze tot de conclusie dat het gewaad een sari was. Bovendien zag ze een film ov*er Darjeeling (in Noord-Oost-india) en had
daarbij een sterk gevoel van deja-vu. Toen ze zich daarom verdiepte in deze plaats, las ze dat er tussen 1890 en 1920 veel rampzalige aardbevingen waren geweest. Stevenson vermeldt er nog bij dat hypnotische regressie geen exactere gegevens opleverde in dit geval.
Dromen van aanstaande moeders
Los van dromen over eigen vorige levens, kent men in allerlei tradities ook het verschijnsel dat aanstaande moeders dromen over de persoon die bij hen reïncarneert. Zelfs de aankondiging tegenover Maria dat ze een zoon van God zou baren, kan men zo opvatten als een 'announcing dream'. Ook in de wetenschappelijke literatuur over reïncarnatie komen zulke aankondigingsdromen voor die een tipje van de sluier lijken op te lichten over vorige levens van ongeboren vruchten.
lan Stevenson merkt hierover op dat aankondigingsdromen onder andere veel voorkomen onder de Tlingits van Alaska, de Birmanen en de Alevieten van Turkije (6). Een Indiaas voorbeeld van een aankondigingsdroom is dat van Subhadra Verma, de moeder van Kumkum Verma (7). Ze droomde van een meisje, dat omringd was door slangen. In haar vorige leven dat Kumkum zich later zou herinneren, had Kumkum een cobra als huisdier gehouden, die ze zelf had gevoed en die ze in haar kamer liet slapen. De cobra deed ook dienst als waakslang, hoewel hij niemand had gebeten. Een voorbeeld onder de Druzen is dat van Wadad Souki, de moeder van Jamil Souki, die toen ze zwanger was droomde over een man die op een wit paard naar haar huis reed. Hij klopte tegen haar deur. Ze zei: 'ik ben alleen. Gaat u s.v.p. naar mijn buren toe.' Maar de man antwoordde: 'Nee, ik kom naar jou toe.' Hrj vertelde dat hij Mahmoud Atrash heette, en van de Djebel Druzen-stam afkomstig was uit Syrië. Overigens past hier een waarschuwing: Niet alle aankondigingsdromen hoeven ook werkelijk paranormaal, d.w.z. veridiek te zijn. Het is denkbaar dat veel dromen in deze categorie wensdromen zijn. Zo dromen veel vrouwen dat hun overleden familieleden of andere geliefden bij hun reïncarneren, en het is vaak niet nodig om dit als meer dan wensdromen op te vatten.
Slotopmerking
Met name repeteerdromen kunnen te maken hebben met een vorig leven. Maar ook aanstaande moeders kunnen iets te weten komen over hun ongeboren vrucht door te letten op mogelijke announcing dreams. Naarmate het concept reïncarnatie minder verdacht wordt voor de reguliere gezondheidszorg kan de boodschap van dromen over vorige levens betekenisvoller worden en zo ook beter begrepen worden. Het is met name belangrijk om te beseffen dat angstaanjagende repeteerdromen geen fantasie hoeven te zijn, maar werkelijk traumatische herinneringen kunnen blootleggen.
Noten
(1). Bijvoorbeeld in mijn 'Waarom reïncarnatie waarschijnlijk lijkt', in Prana, 1992/1993, 74, p. 52-57, en 'Reïncarnatie-onderzoek: Op zoek naar de zuinigste toereikende hypothese', in Spiegel der Parapsychologie, 1993,32,3/4, p. 171-188.
(2). lan Stevenson, Twenty cases suggestive of reincarnation, blz. 357-358. University Press of Viïginia, Charlottesville, 1970.
(3). Ian Stevenson, Cases of the Reincarnation Type: Ten Case in Sri Lanka. Charlottesville: University Press of Virginia, 1997, blz. 347.
(4). Haar dochter bevestigde dit verhaal, en ik heb geen enkele reden om de betrouwbaarheid te twijfelen.
(5). lan Stevenson, Children who remember previous lives: A question of reincarnation, blz. 48-51, University Press of Virginia, Charlottesville 1987.
(6). lan Stevenson, Cases of the reincarnation type: Ten cases in india, University Press of Virginia, Charlottesville 1970.
(7). Zie mijn genoemde artikel 'Waarom reïncarnatie waarschijnlijk lijkt'.
Dit artikel werd in 1994 gepubliceerd in Prana, nr. 85, oktober/november 1994, 43-46.
Contact: titusrivas@hotmail.com