The Lost Secret of Death: een kritische bespreking
Geplaatst door
Titus Rivas (publicatiedatum: 2 October, 2009)
Samenvatting
Kritische bespreking van The Lost Secret of Death van Peter Novak.
Boekbespreking
Peter Novak. The Lost Secret of Death: Our Divided Souls and the Afterlife. Charlottesville: Hampton Roads, 2003. ISBN 1-5714-324-3.
Het komt zelden voor dat een recensent een boek erg boeiend, goed geschreven en origineel vindt en tegelijkertijd de strekking ervan als een grote dwaling beschouwt. Dit is mij overkomen bij het boek The Lost Secret of Death van Peter Novak, een voormalig psychotherapeut. De auteur heeft op basis van allerlei verschillende bronnen - variërend van religieuze overleveringen uit de Oudheid en exotische mythen, tot esoterische leringen, neuropsychologische studies, psychoanalyse, en niet te vergeten gegevens over bijnadoodervaringen, uittredingen, geestverschijningen en herinneringen aan vorige levens -een uiterst oorspronkelijke theorie geformuleerd. Volgens Novak zijn we mentaal gezien opgebouwd uit twee duidelijk onderscheidbare componenten: een emotioneel en normaal onbewust gedeelte of ziel en een bewuste, verstandelijke geest. Deze twee onderdelen zouden niet alleen functioneel gezien tamelijk zelfstandig kunnen opereren, bijvoorbeeld bij meervoudige persoonlijkheid of split-brain experimenten, maar ze zouden na de dood ook nog eens letterlijk van elkaar worden gescheiden! Ziel (soul) en geest (spirit) gaan vervolgens ieder een eigen weg, elk met een eigen subjectieve beleving. De ziel verliest de verstandelijke vermogens en belandt doorgaans in een overweldigend hiernamaals van liefde en verbondenheid, ruwweg overeenkomend met de fase van het Licht bij BDE’s, terwijl de geest in een toestand belandt van puur bewustzijn zonder herinnering of waarneming, en vandaar uit ook weer kan reïncarneren. Volgens Novak zou deze theorie, die hij de Binary Soul Doctrine (BSD) noemt, allerlei schijnbaar tegenstrijdige ervaringen en visies rond een leven na de dood met elkaar kunnen verzoenen. Naast BDE’s en regressie-therapie bijvoorbeeld ook verhalen over ronddolende zielen die door het ontbreken van hun verstandelijke vermogens - die zijn ze immers na de splitsing kwijtgeraakt - eeuwig gevangen blijven in gevoelsmatige obsessies. Novak laat zien dat zijn theorie waarschijnlijk voorgangers kent in allerlei oude tradities en speculeert zelfs over een oerreligie uit lang vervlogen tijden, die verband zou houden met pyramide-achtige bouwwerken.
Dat alles gezegd hebbende moet me van het hart dat ik zelden zo’n vreemde theorie ben tegengekomen als de BSD. Zo zouden de tunnel (of ‘duistere’ fase) en het licht die BDE-ers kunnen tegenkomen in feite verwijzen naar een gedeeltelijke splitsing. Novak haalt een paar uitzonderlijke verslagen aan van mensen die zelf overtuigd zijn dat er zo’n proces optrad tijdens hun bijnadoodervaring en verklaart het feit dat de grote meerderheid hier met geen woord over rept weg als het gevolg van een hardnekkige illusie.
Na de tijdelijke scheiding bij een BDE zouden de twee mentale onderdelen juist extra tot elkaar komen, ten gevolge van een soort tegengesteld effect. Novak vergelijkt het proces met een elastiekje dat je eerst uitrekt en dan weer loslaat. Dit fenomeen zou volgens de auteur de spirituele transformatie die velen doormaken kunnen verklaren.
Wat betreft reïncarnatie stelt hij dat alleen mensen die psychologisch sterk ‘geïntegreerd’ zijn zich spontaan vorige levens kunnen herinneren. De herinneringen bevinden zich namelijk alleen in de ziel en de geest moet daar dus voldoende contact mee houden om er toegang toe te hebben. In werkelijkheid komen sommige kinderen uit de onderzoeken van o.a. Ian Stevenson zoals zij in hun vroegere incarnatie waren juist over als ongecontroleerde dronkelappen, driftkoppen, drugsgebruikers of rokkenjagers. Niet direct het archetype van psychische integratie dus.
Novak herhaalt overigens tot vervelens toe dat alleen zijn BSD alle gegevens kan verklaren, terwijl er volgens mij helemaal geen inherente tegenstellingen bestaan tussen concepten als spirituele werelden, geestverschijningen en reïncarnatie.
Tot slot houdt hij er ook nog een bizarre theorie over Jezus op na. Volgens Novak is het van het grootste belang om de eenheid tussen ziel en geest tijdens een aards leven zo volledig mogelijk te maken, omdat ze anders zeker gescheiden zullen worden na de dood. Jezus van Nazareth zou hier echter een alternatief aan toegevoegd hebben want ook door in hem te geloven zou de splitsing verhinderd kunnen worden. Een originele maar bijzonder ongeloofwaardige poging tot verzoening tussen de BSD en het christendom.
Hoe dan ook is Peter Novak inmiddels al een naam die je vaker tegenkomt op dit gebied. Wie op de hoogte wil blijven van zin en onzin over een hiernamaals, doet er dus goed aan om dit prettig leesbare boek aan te schaffen.
Titus Rivas
Deze boekbespreking is verschenen in Terugkeer.