Victor Zammit: de zaak voor een leven na de dood en tegen de pseudo-skeptici
Geplaatst door
Titus Rivas (publicatiedatum: 17 August, 2009)
Samenvatting
Artikel over het werk van de Australische jurist en parapsychologisch auteur Victor Zammit.
Victor Zammit: de zaak voor een leven na de dood en tegen de pseudo-skeptici
Recensie: Titus Rivas
Een kleurrijk en aangrijpend gebied als het onderzoek naar leven na de dood kent uiteraard meer dan gemiddeld excentrieke vertegenwoordigers. Een van de meest opvallende is de succesvolle Australische jurist met Maltezer wortels Victor Zammit, 'Solicitor of the Supreme Court of New South Wales and the High Court of Australia' in ruste. Hij staat onder meer bekend als een voorvechter van mensenrechten en verwoed tegenstander van het communisme.
Op het gebied van onderzoekingen naar een hiernamaals profileert hij zich als een actieve, emotioneel betrokken web-master van de website: http://www.victorzammit.com over leven na de dood, maar ook over pseudo-skeptici of debunkers zoals James Randi. Hij heeft een eigen boek samengesteld over survival onderzoek, A Lawyer Presents the Casefor the Afterlife, dat integraal en in verschillende talen op internet staat.
Victor Zammit heeft zelf enkele spirituele ervaringen gehad, o.a. in de vorm van contact met overledenen, die bijgedragen hebben aan zijn overtuigingen. Hij beschouwt zichzelf als een 'open-minded' skeptic, dat wil zeggen iemand die in de oorspronkelijke traditie van de skeptici uit de Oudheid staat.
Zammit ziet het duidelijk als zijn taak om positieve conclusies van onderzoekers op dit gebied te verbreiden en te verdedigen tegen aanvallen van tegenstanders. Daarbij is zijn achtergrond als jurist goed merkbaar in de structuur en stijl van zijn betogen. Hij toont steeds weer aan dat afzonderlijke debunkers allerlei zaken fundamenteel verkeerd voorstellen en onzuiver redeneren. Maar hij legt ook de nadruk op het immorele karakter van het achterhouden van troostrijke en inspirerende bevindingen.
Over het algemeen kan ik het wel eens zijn met Zammits harde kritiek op de pseudo-skeptici. Mensen als James Randi, Ray Hyman, Susan Blackmore en Richard Wiseman goochelen steeds weer met de feiten en halen zonder scrupules de reputatie van integere onderzoekers en proefpersonen door het slijk. Dit fenomeen kennen we overigens ook van prominente Nederlandse 'skeptici' zoals Rob Nanninga of Jan Willem Nienhuys van de stichting Skepsis. Zammit vindt dat sommige onderzoekers zoals Gary Schwartz aanspraak zouden kunnen maken op een hoge schadevergoeding wegens smaad. Hoe dan ook heeft hij zeker gelijk dat het van lafheid getuigt om de goede naam van onconventionele geleerden te bezoedelen en zo hun (vaak belangrijke) ontdekkingen ook onbetrouwbaar te laten overkomen bij het grote publiek.
Toch gaat Zammit af en toe te ver, bijvoorbeeld waar hij stelt dat bepaalde 'skeptici' empirische resultaten van parapsychologisch onderzoek verdonkeremanen omdat ze zelf een liederlijk leven leiden en daardoor bang zijn voor een oordeel in een hiernamaals. Als dit al waar is, dan doet het in ieder geval niet ter zake.
In zijn aanvallen op debunkers vervalt hij soms ook in onnodige herhalingen, wat niet direct bijdraagt aan de leesbaarheid ervan. Je krijgt regelmatig het gevoel eerder een woordelijk verslag van een vurig pleidooi in een rechtszaal te lezen dan een evenwichtig opgebouwd artikel.
Ook valt hij de Britse Society for Psychical Research aan op haar vermeende negatieve houding tegenover onderzoek naar leven na de dood. De SPR zou in feite niet echt openstaan voor dit terrein. Deze bewering is ronduit onzinnig. Ten eerste doet de SPR zelf reeds vanaf haar oprichting (meer dan een eeuw geleden) belangrijk onderzoek op dit gebied – ik heb daar persoonlijk zelfs aan mee mogen doen. Ten tweede is er helemaal geen sprake van één collectieve houding of oordeel, want iedereen mag steeds zijn of haar eigen conclusies trekken binnen de Society. Zoals te verwachten, is Victor Zammit door dit soort uitspraken niet al te populair geworden bij bepaalde SPR-coryfeeën.
Opmerkelijk zijn verder nog enkele open brieven aan de paus en Billy Graham, de bekende fundamentalistische predikant. Hierin doet Zammit de oproep om bepaalde christelijke dogma's te schrappen en te vervangen door empirisch gefundeerde inzichten. In hoeverre de brieven serieus bedoeld zijn, is me niet helemaal duidelijk, maar ze zijn in elk geval vermakelijk. De jurist stelt geloven op basis van leergezag of openbaring (terecht) tegenover het aanhangen van een theorie op grond van empirisch onderzoek en rationeel denken. Hij wijst daarbij onder andere op het feit dat er allerlei religieuze openbaringstradities zijn die elkaar op talloze belangrijke onderdelen tegenspreken. Zammit is een voorstander van een soort universele spiritualiteit, waarbij hij iemands daden overigens veel belangrijker vindt dan doctrines.
Voorts siert het de jurist dat hij zijn hele boek op internet heeft gezet en het in alle mogelijke talen wil laten vertalen. Helaas is zijn publicatie echter niet het meest evenwichtige werk dat ik heb gelezen over het vakgebied. Er is wat mij betreft sprake van disproportioneel veel nadruk op fysieke vormen van mediumschap en transcommunicatie. Bovendien lijkt Zammit soms nauwelijks op de hoogte van aannemelijke psychologische verklaringen of alternatieve parapsychologische hypothesen voor bepaalde fenomenen. Ook is de weergave van het belangrijkere bewijsmateriaal soms wel erg summier.
Desondanks denk ik dat Victor Zammit zeker zijn steentje bijdraagt met al zijn activiteiten. Hij prikkelt door zijn aanvallende en soms ietwat oneerbiedige stijl en heeft zelfs een beloning van l miljoen dollar uitgeloofd voor debunkers die de inhoud van zijn boek kunnen ontkrachten. Het gaat om een parallel van een soortgelijke uitdaging van de Amerikaanse opper-debunker James Randi aan iedereen die onder gecontroleerde omstandigheden paranormale gaven tentoon denkt te kunnen spreiden. Vanwege dit soort initiatieven heeft de wetenschapsjournalist Andrew A. Skolnick het nodig gevonden om een spottende site te beginnen, getiteld Victor Dammit, A Lawyer Presents the Case for Burning Skeptics (http://www.aaskolnick.com/dammit/). Uiteraard komt Skolnick zelf op Zammits eigen webstek voor!
Tevens blijkt Victor Zammit over het geheel genomen goed op de hoogte van de serieuze parapsychologische literatuur, zodat hij mensen ertoe kan aanzetten om die ook zelf eens nader te bestuderen. Zijn websites bevatten ook nieuws over actuele ontwikkelingen en waardevolle links. Natuurlijk is er aandacht voor dr. Pim van Lommel en er is zowaar een artikel van ondergetekende op één van de sites opgenomen.
Gepubliceerd in Terugkeer 17(2), zomer 2006, 27-28.
Contact: titusrivas@hotmail.com