Dieren en reïncarnatie
Geplaatst door
Titus Rivas (publicatiedatum: 15 August, 2009)
Samenvatting
Titus Rivas en Anny Dirven vragen zich in een artikel voor ParaVisie af of ook dieren kunnen reïncarneren.
Dieren en reïncarnatie: ook Felix en Minoes komen terug
door Titus Rivas en Anny Dirven
Er bestaan intrigerende legendes over katholieke heiligen zoals Franciscus van Assisi en Martín de Porres die konden communiceren met dieren. Zulke verhalen vallen vooral op omdat dieren binnen het christendom doorgaans niet direct met spiritualiteit geassocieerd werden. Ze werden eerder gezien als lagere wezens met een sterfelijke ziel die geschapen zijn om de mens te dienen. Maar er is bewijsmateriaal voor de gedachte dat dieren geestelijke wezens zijn met een psyche die veel incarnaties doormaakt.
Sterfelijke zielen
De westerse onderschatting van de geestelijke aard van dieren zie je zelfs terug in alternatieve kringen. Zo geloven antroposofen dat dieren weliswaar een soort groeps-ik bezitten, maar geen individuele ziel. Een curieuze variatie op deze opvatting luidt dat huisdieren zoveel liefde van mensen kunnen krijgen dat ze 'gepersonaliseerd' worden en daarom ten minste tijdelijk voortbestaan na hun overlijden. Wellicht is deze theorie mede ontstaan als compromis voor gelovigen die hun huisdier graag terug zouden zien in de hemel.
Telepathie
Hoe diep de gedachte dat dieren niet bij het spirituele domein horen kennelijk zit, merkten wij zelf tijdens een discussie met de Britse parapsychologische auteur John L. Randall. Hij stelde dat er goed bewijsmateriaal bestaat voor paranormale ervaringen rond dieren. Alleen werd dit volgens hem verkeerd geïnterpreteerd. Je moest er van uitgaan dat de paranormale informatie niet rechtstreeks terechtkwam bij het dier zelf, maar bij mensen in hun naaste omgeving. Vervolgens zouden die mensen het dier in kwestie er - zonder dat zelf te beseffen - toe aanzetten om zich op een bepaalde manier te gedragen. Randall vindt zo'n verklaring altijd aannemelijker dan de theorie dat het dier zélf telepathische indrukken kan krijgen. Tijden onze discussie bleek al gauw waarom. Randall heeft net als wij een wereldbeeld waarin paranormale vermogens bij mensen zoals telepathie verwijzen naar het feit dat we zielen in een stoffelijk lichaam zijn. Onze ziel reikt verder dan de beperkingen van ons lichaam en brein. Alleen daarom zijn we in staat telepathische indrukken te ontvangen. Aangezien Randall een individueel voortbestaan voor dieren afwijst, is het voor hem dus ook niet denkbaar dat dieren telepathische ervaringen hebben. Sterker nog, Randall schrijft dat wanneer dieren echt telepathie kenden, dit een bedreiging zou vormen voor een spiritueel mensbeeld. Telepathie zou dan volgens hem namelijk alsnog een zuiver biologisch verschijnsel blijken. Hieraan kun je zien hoe sterk de gedachte dat dieren sterfelijke zielen zijn kennelijk nog leeft binnen de westerse wereld. De mogelijkheid dat niet alleen mensen maar ook andere dieren de dood overleven wordt door veel westerlingen nog steeds nauwelijks serieus genomen.
Dieren zijn als mensen
Los van de christelijke traditie pleit wetenschappelijk gezien juist alles voor een continuïteit tussen mens en dier. We delen niet alleen allerlei lichamelijke en zintuiglijke kenmerken met andere dieren, maar ook gevoelens, gedachten en bewustzijn. Door het werk van onder meer Rupert Sheldrake en Aimée Morgana weten we bovendien dat leden van allerlei diersoorten zelf telepathische ervaringen kunnen hebben. Uitgaande van een geestelijk voortbestaan van individuele mensen, ligt het alleen al daardoor voor de hand dat ook andere dieren de dood overleven. Hetzelfde geldt voor reïncarnatie: indien mensen terug kunnen keren in een nieuw aards lichaam, dan is er alle reden om te verwachten dat ook dieren meer dan één stoffelijk leven kunnen hebben.
Binnen het hindoeïsme, boeddhisme, sikhisme en jaïnisme is dit overigens een heel gewone veronderstelling. Dieren kunnen volgens deze religies niet alleen terugkomen als dier, maar ook als mens. Zelfs het omgekeerde wordt nog wel eens mogelijk geacht. Meestal legt men dan een link met het begrip karma. Je daden bepalen of je 'gedegradeerd' wordt tot een lagere diersoort of juist 'bevorderd' tot een mens. Hoewel mensen zich veel 'beestachtiger' kunnen gedragen dan dieren, heb je als mens doorgaans wel meer mogelijkheden. Daarom zou een mensenleven in die optiek over het algemeen wenselijker zijn dan een leven als dier.
Vorige levens als onbekend dier
De parapsychologische aanwijzingen voor reïncarnatie bij mensen liegen er niet om. Ze horen zelfs bij de sterkste aanwijzingen voor een leven na de dood. Vooral het onderzoek van dr. Ian Stevenson naar spontane gevallen van jonge kinderen met concrete herinneringen aan een vorig leven heeft veel goed bewijsmateriaal opgeleverd. Zoals Stevenson zelf aangeeft, is het veel moeilijker om duidelijke aanwijzingen te vinden voor een vorige incarnatie van een concreet dier. Het grootste probleem is uiteraard dat veruit de meeste dieren niet kunnen communiceren over hun eventuele herinneringen aan een vroeger leven. Daarom is het niet mogelijk om aan de hand van uitspraken vast te stellen welk specifiek dier ze vroeger geweest kunnen zijn. Wanneer een dier in zijn huidige leven mens is geworden kun je in principe nog praten over eventuele herinneringen aan het dierlijke leven. Maar vaak kun je zelfs dan niet vaststellen of er meer in het spel is dan pure fantasie. Zo vermeldt Ian Stevenson de herinneringen van een jongen in Sri Lanka aan een leven als haas waarin hij uiteindelijk doodgeschoten was. De informatie bleek te vaag om er achter te komen of het werkelijk om herinneringen ging. Je kunt je trouwens wel voorstellen dat sommige kinderen al heel jong 'dierlijk' gedrag vertonen dat niet berust op het imiteren van huisdieren uit hun eigen omgeving of TV-beelden. We hebben zelf contact gehad met een moeder uit Amerika die zoiets beweerde over haar zoon. De jongen zou zich in allerlei opzichten consequent hebben gedragen als een grote katachtige (waarschijnlijk een panter of luipaard). Als het echt niet om imitatie gaat, zouden dit soort gevallen in principe kunnen wijzen op een vorig leven als dier. Er zijn bijvoorbeeld ook verhalen over katten die vanaf hun geboorte gedrag vertonen dat opmerkelijk 'honds' aandoet en vice versa. Mits het dier niet van jongs af aan omgaat met leden van de andere diersoort (en het gedrag dus niet kan hebben afgekeken) zou zulk gedrag werkelijk uit een vroege incarnatie kunnen stammen. Overigens komen verhalen over een vorig leven als dier al heel lang voor. Siddharta Gautama de Boeddha zou bijvoorbeeld voor hij mens werd als een olifant, aap, haas en kwartel door het leven zijn gegaan. De Griekse filosoof Empedocles kon zich onder meer een bestaan als vogel en als vis herinneren.
De terugkeer van een bekend dier
Als je geen aanwijzingen hebt hoe iemands vorige dierlijke leven er uitzag, is het zoals gezegd praktisch onmogelijk om te achterhalen om welk concreet dier het precies ging. Er zijn echter ook gevallen waarin mensen redenen hebben om te geloven dat een geliefd huisdier terug is gekomen in een nieuwe vorm. Soms lijkt het om niet meer te gaan dan een opvallende overeenkomst in uiterlijk en gedrag, die bij nader inzien behoorlijk algemeen blijkt te zijn voor een bepaalde diersoort of ras. Maar in andere gevallen lijkt er meer aan de hand te zijn. Zo beschrijft Rebecca Hall de mogelijke terugkeer van de kat Weeny van Athene Williams. Toen Athene maanden na het overlijden van Weeny een kitten in huis had genomen, wandelde het dier zelfstandig naar binnen en werd direct geaccepteerd door de twee andere katten van Williams. De kitten nam de oude blauwe muis van Weeny als zijn speelgoed en wilde niets van de andere speeltjes weten. Al zijn maniertjes waren hetzelfde als die van Weeny en hij koos zelfs spontaan hetzelfde etensbakje. Volgens Kim Sheridan, auteur van Animals and the Afterlife, komen dit soort ervaringen veel vaker voor dan je zou verwachten. Dieren die mogelijk teruggekomen zijn, kunnen andere huisdieren herkennen en ze vertonen ongeleerd dezelfde individuele gewoonten en voorkeuren als het overleden dier. Sheridan stelt dat veel dieren ook specifieke lichamelijke kenmerken hebben die overeenkomen met het uiterlijk van de overledene, zonder dat dit verklaarbaar zou zijn door ras of genetische verwantschap. Lawrence Gray beschrijft in zijn boek De terugkeer van Peppel de aanwijzingen die hij heeft voor de gedachte dat zijn overleden aapje Peppel is gereïncarneerd als jongen.
Terugkomen als dier
In het hindoeïsme en boeddhisme wordt een dierlijke wedergeboorte als onwenselijk gezien en als een consequentie van slecht karma. We zien een grappige uitbeelding van de gedachte van een reïncarnatie als dier in een film van Laurel en Hardy, The Flying Deuces. Oliver Hardy vertelt Stan Laurel dat hij in geval van reïncarnatie graag terug zou komen als paard, omdat hij dat leuke dieren vindt. Uiteindelijk krijgen ze een vliegtuigongeluk waarbij Ollie omkomt. Stanley ziet hem terug als sprekend paard met een bolhoed en een snor dat “Of course it's me” antwoordt, wanneer Stan hem vraagt of hij echt de gereïncarneerde Ollie is. In werkelijkheid zijn de gevallen op dit gebied niet zo eenduidig. Iemand die in de rouw is, kan toevallige gedragingen van dieren opvatten als een teken dat de geliefde overledene teruggekomen is. Ook postume boodschappen van overledenen kunnen veel gevallen verklaren,waarbij het dier als een soort medium fungeert. In het algemeen is een wederkomst als niet-menselijk dier binnen het kader van persoonlijke evolutie minder aannemelijk naarmate het dier verder van de mens afstaat. Zo kunnen wij ons eventueel nog een reïncarnatie als zoogdier of vogel voorstellen, maar niet als insect of mossel.
We zijn benieuwd of lezers van ParaVisie ervaringen hebben die wijzen op de reïncarnatie van (of in) dieren. Contact: titusrivas@hotmail.com
Terug als roodborstje?
Op 23 november 2008 verscheen in De Telegraaf het verhaal over Sjef van Stekelenburg. De 67-jarige man uit Eindhoven kondigde nog voor zijn overlijden aan in een volgend leven als roodborstje terug te keren. Volgens familieleden hield hij woord, want de dag na zijn dood verscheen er buiten zijn dierenwinkel, op de plek waar Sjef vaak zat, een roodborstje. Het beestje bleek qua karakter opvallende gelijkenissen met de Eindhovenaar te vertonen en is inmiddels door de omgeving tot 'Sjef' omgedoopt.
Dit artikel werd gepubliceerd in ParaVisie, jaargang 24, februari 2009, blz. 33-35.
Contact: titusrivas@hotmail.com