Onvergankelijk! van Jim van der Heijden (recensie)
Geplaatst door
Titus Rivas (publicatiedatum: 1 July, 2009)
Samenvatting
Boekbespreking van Onvergankelijk! De bijna-doodervaring: Venster op het licht van Non-lokaal bewustzijn van Jim van der Heijden.
Boekbespreking
Jim van der Heijden. Onvergankelijk! De bijna-doodervaring: Venster op het licht van Non-lokaal bewustzijn. Rijswijk: Elmar, 2008. ISBN 978-90-389-1880-8.
Jim van der Heijden is geen onbekende voor de lezers van Terugkeer. Hij is bovendien actief geweest bij de oprichting van de zogeheten wetenschapsgroep binnen Merkawah, een groep mensen met wetenschappelijke achtergronden die belangstelling hebben voor bijna-doodervaringen en aanverwante onderwerpen. In 2008 heeft Van der Heijden zijn eerste boek, Onvergankelijk!, uitgebracht, dat qua strekking gebaseerd is op zijn artikelen in Terugkeer.
Van der Heijden profileert zich in zijn boek als gnosticus met een grote wetenschappelijke interesse, maar zonder al te veel wetenschappelijke pretenties. Het gaat hem er vooral om te laten zien dat er ook in de wetenschap, met name in de fysica, breder gedacht wordt dan in de hoofdstroom.
Het boek begint met de persoonlijke ervaringen van Van der Heijden met herinneringen aan een spirituele preëxistentie, herinneringen aan een vorig leven in de Oudheid, een klassieke BDE in verband met een buikvliesontsteking en een after-death communication met een overleden opa.
Jim is pas de laatste jaren actief aan de slag gegaan met deze ervaringen, nadat zijn loopbaan als materiaalonderzoeker en research- en zakelijk manager was afgesloten.
De auteur geeft een beknopt overzicht van het onderzoek naar bijna-doodervaringen en reïncarnatie en noemt materialistische verklaringen onwetenschappelijk omdat ze vooringenomen zijn.
Zelf neemt Van der Heijden een panpsychistische positie in waarbij hij geïnspireerd wordt door het werk van controversiële geleerden als Goswami en Charon. Hij gaat uit van een voortbestaan na de dood: “Het antwoord op de vraag of wij een lichaam zijn of een lichaam hebben is dat wij eeuwige essentie zijn die tijdelijk beschikt over een lichaam. Of onze essentie etherisch of eonisch is, is nauwelijks van belang. Wel dat we ons aan het einde van het leven los zullen maken van het fysieke lichaam om terug te gaan naar waar we vandaan kwamen. Tot we ons in een nieuwe incarnatie met een volgend fysiek lichaam verbinden. Want dat is wat het leven zijn zin geeft. Er gaat niets verloren, het leven eindigt niet met de vernietiging van de opgebouwde ervaring die het bestaan zinloos zou maken.” (blz. 72).
Vervolgens bespreekt hij de weerstand binnen de gevestigde wetenschap tegen nieuwe ideeën.
Volgens mij vergaloppeert de auteur zich hier even, namelijk door het concept van wetenschappelijke vooruitgang ter discussie te stellen (blz. 79). Als er geen wetenschappelijke vooruitgang mogelijk is dan ook niet wat betreft zaken als BDE's, preëxistentie of reïncarnatie. Voorbeelden van een achteruitgang die hij geeft geven juist aan dat er wel een maatstaf mogelijk is. Overigens komt hij er op blz. 109 zelf op terug door te zeggen dat moet worden nagegaan of andere paradigma's de resultaten van onderzoek beter en vollediger kunnen verklaren. Er is zeker dus geen sprake van een onderliggend agnostisch relativisme bij Van der Heijden. Dit blijkt ook nog uit de laatste gedeelten van zijn boek, waarin Van der Heijden zijn panpsychistische theorieën nader uitwerkt en onder meer de notie van een non-lokaal bewustzijn bespreekt. De auteur benadrukt opnieuw het belang van nieuwe ontwikkelingen in de fysica voor het plaatsen van buitengewone ervaringen.
Onvergankelijk! is hoe dan ook goed geschreven, onderhoudend en interessant en het is te hopen dat er nog een vervolg op komt.
Titus Rivas
Deze recensie werd gepubliceerd in Terugkeer, 20(1), voorjaar 2009, blz. 30.