Leidt het geloof in paranormale verschijnselen tot een hardvochtig wereldbeeld?
Geplaatst door
Titus Rivas (publicatiedatum: 21 January, 2009)
Samenvatting
Parapsychologische concepten kunnen onderdeel uitmaken van een menslievend en diervriendelijk wereldbeeld dat gericht is op de verbetering van het lot van ieder geestelijk wezen.
Leidt het geloof in paranormale verschijnselen tot een hardvochtig wereldbeeld?
door Titus Rivas namens Stichting Athanasia
Sommige skeptici die ten strijde trekken tegen de parapsychologie zijn heel open over hun beweegredenen: ze willen de mensheid verlossen van waandenkbeelden. Dit zou volgens hen heel heilzaam zijn, want een geloof in het paranormale zou bijvoorbeeld kunnen leiden tot angsten voor niet-bestaande spoken en demonen of tot een vertrouwen in onzinnige voorspellingen. Bovendien signaleert een aantal skeptici dat geloven in paranormale verschijnselen opvallend vaak gekoppeld is aan 'rechtse' of conservatieve denkbeelden. Voorbeelden die ze vaak geven zijn spirituele rassenleren en de gedachte dat iedereen in het leven precies krijgt wat hij of zij verdient.
Rassenleren
Er bestaan allerlei duistere leringen over de spirituele rangorde van mensenrassen, die meestal de vermeende superioriteit van blanke westerlingen benadrukken. In lang niet alle gevallen leidt dit tot het soort gruwelijke genocide als waar de occult georiënteerde leider van de SS, Heinrich Himmler, verantwoordelijk voor was. Maar het is natuurlijk al erg genoeg wanneer aanhangers van deze of gene stroming bijvoorbeeld beweren dat zwarten niet geschikt zijn voor intellectuele arbeid of dat de vermenging van rassen funest zou zijn voor de spirituele opdracht van een bepaald volk. Rassenleren hebben echter niets te maken met serieuze parapsychologie en er is dan ook geen enkel bewijsmateriaal voor. De doctrines wortelen stuk voor stuk in fabels en stereotypen die verzonnen zijn om de heerschappij van Europeanen over de rest van de mensheid te legitimeren. Het is ironisch dat met name het parapsychologisch reïncarnatieonderzoek gevallen heeft opgeleverd die lijnrecht ingaan tegen de doctrines op dit terrein. De blonde Myriam R. uit Nederland herinnerde zich als kind bijvoorbeeld een vorig leven in een droog woestijngebied temidden van donkere mensen, en dat wijst er niet direct op dat haar ziel permanent bij een bepaald West-Germaans ras hoort. Bij reïncarnatie kunnen grenzen van 'ras', volk, bevolkingsgroep en geslacht dus juist worden overschreden, en dat is alleen mogelijk als de persoonlijke geest daar niet van nature aan gebonden is.
'Je trekt het zelf aan!'
Een gevaarlijke gedachte in bepaalde New Age-kringen waar critici zich terecht tegen keren luidt dat mensen in hun leven altijd precies dat op hun bordje krijgen wat ze zelf aangetrokken hebben. Er bestaan twee hoofdvarianten van deze gedachte. Namelijk dat je lot je verdiende loon is, omdat je bijvoorbeeld in je vorige incarnatie een losgeslagen en vooral ook egoïstisch leven hebt geleid. En daarnaast het idee dat je nare ervaringen op je pad krijgt omdat je verwachtingen te pessimistisch zijn of omdat je onvoldoende van jezelf houdt.
De tweede variant is een stuk minder veroordelend dan de eerste, hoewel ook zij al tot irritaties en verwijdering tussen mensen kan leiden. Het is zeer onprettig om steeds weer te horen dat je niet mag klagen over problemen op je levenspad, omdat je die immers zelfs aangetrokken zou hebben. Het geeft iemand het gevoel in de steek gelaten te worden, ook al kan het verwijt gepaard gaan met aansporingen om positiever te gaan denken en meer van jezelf te leren houden.
Bovendien kan deze denktrant op collectief niveau leiden tot een 'rechts' overkomende nadruk op de eigen verantwoordelijkheid of zelfredzaamheid. Sociale problemen zouden op de eerste plaats aan de persoon zelf liggen en het heeft binnen zo’n wereldbeeld weinig zin om iemand van buitenaf van die problemen te verlossen. Zelfs ziektes zouden zo altijd volledig aan je eigen manier van denken liggen, een theorie die de bekende publiciste Karin Spaink ertoe heeft aangezet te spreken van een alternatieve 'orenmaffia'. Daarmee verwijst ze naar de ideologie dat alle ziektes uiteindelijk het gevolg zijn van iets dat tussen je oren zit.
De eerste variant van de gedachte dat iemands situatie per definitie door hemzelf veroorzaakt is, kan zo mogelijk nog kwalijker uitpakken. Als het je karma is om te lijden, dan is het niet goed als anderen zich daar teveel mee bemoeien, aangezien je er hoe dan ook doorheen moet, bij wijze van een soort geestelijke aflossing. Overigens komt dit niet overeen met menslievende en diervriendelijke stromingen binnen het hindoeïsme, jaïnisme of boeddhisme die juist het belang van mededogen en geweldloosheid benadrukken. Zogeheten boddhisattva’s zouden zelfs hun eigen overgang naar het nirwana uitstellen om alle levende wezens te helpen zich van hun karma te verlossen. Maar er bestaan natuurlijk ook keiharde manifestaties van de karma-leer, zoals het oude Indiase kastensysteem.
Weinig eenduidig bewijsmateriaal voor karma
Parapsychologisch reïncarnatieonderzoek heeft weinig goede aanwijzingen opgeleverd voor de realiteit van karma. Dat wil zeggen dat er weinig duidelijke verbanden bestaan tussen iemands handelingen in een leven en zijn omstandigheden of levensloop in de volgende incarnatie. Bovendien kunnen de weinige aanwijzingen voor karmische verbanden waarschijnlijk ook nog beschouwd worden als een gevolg van iemands eigen keuzes in een andere wereld of van verwachtingspatronen. Er zijn bijvoorbeeld gevallen bekend van kinderen die beweren dat ze voor hun geboorte gekozen hebben voor hun huidige ouders of te zien kregen wat hun daarbij in grote lijnen te wachten stond. Hogere wezens zouden er volgens deze kinderen soms op aandringen om goed te overdenken of een bepaalde levensloop wel echt wenselijk zou zijn. Dit wil natuurlijk niet zeggen dat alle ellende die mensen overkomt opeens beschouwd moet worden als iets wat ze zelf gewild zouden hebben!
Bovendien is het soms wel heel erg moeilijk om je een karmisch verband voor te stellen, bijvoorbeeld in het geval van het afschuwelijke lot van dieren in de bio-industrie. Alleen als we stellen dat die dieren in hun vorige incarnatie allemaal mensen (of vergelijkbaar zelfbewuste wezens) moeten zijn geweest zou er een verband kunnen zijn met hun eigen gedrag uit het verleden. Maar dat gedrag moet dan wel heel massaal bijzonder misdadig zijn geweest. Op zijn minst is dat niet erg waarschijnlijk te noemen en bovendien is het een uiterst onsympathieke gedachte zolang we er helemaal geen bewijsmateriaal voor hebben. Het ligt veel meer voor de hand dat alle miljoenen dieren in de bio-industrie gewoon onschuldige slachtoffers zijn. Van daaruit is het heel aannemelijk dat ook veel mensen zonder eigen aandeel de dupe worden van onrecht.
Voor de invloed van positief en negatief denken is veel meer te zeggen. Alleen al op een alledaagse manier: een positieve stemming bevordert je geestelijke en lichamelijke gezondheid en maakt je opener voor onverwachte kansen in het leven. Maar ook in een specifiek parapsychologische vorm: doordat we allemaal op onbewust niveau in zekere mate beschikken over paranormale vermogens als telepathie, helderziendheid en psychokinese, is het ook te verwachten dat we daarmee invloed uitoefenen op onze omgeving. Het gaat echter zeker veel te ver om te veronderstellen dat we ons hele fysieke leven kunnen beheersen, omdat er daarvoor nu eenmaal veel te veel anderen op de aarde rondlopen. Die anderen hebben hoe indirect ook invloed op ons bestaan en het is dus onzinnig om te denken dat alle tegenspoed uiteindelijk uit het eigen innerlijk voortvloeit.
Verbanden
Skeptici hebben gelijk dat er in sommige gevallen navrante verbanden worden gelegd tussen bepaalde paranormale verschijnselen zoals reïncarnatie en iemands persoonlijke lot. Dat kan leiden tot onterechte verwijten, verwijdering en een overtrokken nadruk op de eigen verantwoordelijkheid. In zo'n geval lijkt er een intrinsiek verband te bestaan tussen het geloof in het paranormale en een rechtse of conservatieve levenshouding. Maar dat is maar schijn, omdat deze denkbeelden niet berusten op gedegen parapsychologisch onderzoek, maar uitsluitend op dogmatische leringen of misvattingen [Online toevoeging: Iets dergelijks geldt voor het dualisme tussen lichaam en geest en het concept van een onsterfelijke, persoonlijke ziel. Van oudsher zijn dualisme en het bestaan van een ziel uitgedragen door aanhangers van dogmatische, conservatieve religies, maar dit betekent natuurlijk niet dat ze alleen maar onderdeel kunnen uitmaken van zo'n religie]. Parapsychologische concepten kunnen net zo goed onderdeel uitmaken van een menslievend en diervriendelijk wereldbeeld dat gericht is op de verbetering van het lot van ieder geestelijk wezen zonder het te veroordelen om tegenslagen. Ze kunnen dan bijvoorbeeld gekoppeld zijn aan een vrijzinnige en verdraagzame spiritualiteit en leiden tot een progressief en pluralistisch politiek beleid.
Project
Stichting Athanasia heeft dit jaar (2006) meegedaan aan een boek onder redactie van drs. Titus Rivas en drs. Bert Stoop, getiteld Spiritualiteit, Vrijheid en Engagement. Het boek gaat uit van de volgende gedachten:
– Spiritualiteit is vaak misbruikt door heersende klassen, maar dit betekent niet dat spiritualiteit inherent te maken heeft met uitbuiting en onderdrukking
– Spiritualiteit kan in bepaalde vrijzinnige en emanciperende varianten juist bevorderend werken voor engagement en morele en sociale vooruitgang.
– Spiritualiteit hoeft niet te leiden tot intolerantie maar kan gepaard gaan met verdraagzaamheid tegenover een levensbeschouwelijke pluraliteit.
Mensen van allerlei pluimage: wetenschappers, dichters, actievoerders, paranormale genezers, jong en oud, niet of wel gelovigen van allerlei religieuze of allochtone achtergrond zijn geïnterviewd of hebben zelf een bijdrage geschreven tot dit boek. Zij kregen allemaal de vraag voorgelegd: "Hoe zie jij het verband tussen spirituele overtuigingen en de waardering van het belang van vrijheid en van betrokkenheid bij andere mensen of dieren? Hoe uit zich dat bij de idealen waarvoor jij je inzet?" In alle bijdragen zie je dat het geloof in paranormale verschijnselen of bovennatuurlijke entiteiten of ruimer het aanhangen van een spiritueel wereldbeeld helemaal niet automatisch samengaat met een hardvochtige politieke overtuiging. Alle deelnemers laten zien hoe het ook anders kan.
Referentie
Rivas, T., & Stoop, B. (2006). Spiritualiteit, Vrijheid en Engagement. Nijmegen: Athanasia Producties. ISBN: 90-807795-2-0. Voor meer informatie: http://spiritualiteit.blogspot.com
Blijft u ons vooral schrijven over paranormale ervaringen rond een leven na de dood, reïncarnatie, bijnadoodervaringen, sterfbedvisioenen, contacten met overleden, uittredingen, waarnemingen van aura’s door jonge kinderen, etc. En sla s.v.p. onze tafel niet over als we op een van de beurzen staan.
Stichting Athanasia
Dit artikel werd eind 2006 gepubliceerd in Paraview.
Contact: titusrivas@hotmail.com