Eindeloos Bewustzijn van Pim van Lommel: bespreking door Titus Rivas
Geplaatst door
Titus Rivas (publicatiedatum: 24 March, 2008)
Samenvatting
Boekbespreking door Titus Rivas voor het Tijdschrift voor Parapsychologie van het boek Eindeloos Bewustzijn van dr. Pim van Lommel.
Boekbespreking
Pim van Lommel. Eindeloos bewustzijn: een wetenschappelijke visie op de bijna-dood ervaring. Kampen: Ten Have, 2007. ISBN9-789025-957780.
Op 17 november jl. vond in de Grote Kerk te Velp de feestelijke boekpresentatie plaats van Eindeloos Bewustzijn van cardioloog dr. Pim van Lommel. Deze auteur was tot dusverre vooral bekend vanwege zijn geruchtmakende artikel in The Lancet over Nederlands prospectief onderzoek naar bijna-dood ervaringen. Zijn levenswerk Eindeloos Bewustzijn biedt de lezer allereerst een grondig overzicht van de gebruikte methoden, resultaten, theorievorming en implicitaties van onderzoek naar bijna-dood ervaringen. Hierbij staat centraal dat patiënten terwijl de hersenactiviteit stil ligt nog steeds een vorm van bewustzijn kunnen ervaren. Van Lommel verwijst bijvoorbeeld naar zijn eigen casus van een patiënt die tijdens een hartstilstand waarnam waar zijn kunstgebit werd opgeborgen.
Daarnaast krijgt men de mogelijkheid om zich te verdiepen in Van Lommels eigen wereldbeeld. Hij blijkt goed ingevoerd in de filosofische en empirische argumentatie tegen het materialisme. Bovendien geeft hij blijk van een grote affiniteit met bepaalde radicale interpretaties van de kwantumfysica en met morfogenetisch veld-theorieën. Zo spreekt hij telkens weer over een tijdloos 'non-lokaal' bewustzijn zonder begin of einde dat alle transcendente aspecten van BDE's zou kunnen verklaren.
Eindeloos bewustzijn is een dikke pil en het behandelt veel verschillende onderwerpen. Het is daarom bijna onvermijdelijk dat er een paar onnauwkeurigheden in geslopen zijn. Zo lijkt Van Lommel telekinese niet als een synoniem voor psychokinese te hanteren, maar voor teleportatie. Van postmortaal contact beweert hij dat er geen systematisch onderzoek naar is verricht, terwijl dit vanaf het begin op de agenda heeft gestaan van serieuze parapsychologische veldwerkers. Hij stelt terecht dat BDE's kunnen optreden als de hersenactiviteit volledig opgehouden is, maar heeft het desondanks herhaaldelijk over de invloed van DMT op bijna-dood ervaringen. Zo'n invloed zou er toch alleen kunnen zijn wanneer de hersenen nog actief zijn. Ook lijkt de auteur soms te genereus. Bijvoorbeeld over een gepostuleerde beïnvloeding door een orgaandonor via zijn gedoneerde organen, in plaats van middels telepathie. Of rond Cleve Backsters vergaande claims over bewustzijn bij planten en cellen.
Verder vraag ik me af of het onderzoek naar bijna-dood ervaringen werkelijk zo gebaat is bij een toenadering tot de kwantumfysica. Zoals Van Lommel zelf aangeeft, gaat het hierbij om een zeer complex gebied met uiteenlopende theorieën. Hierom lijkt het nogal voorbarig om met één daarvan in zee te willen gaan.
Maar veel voornamer dan dergelijke kwesties is Van Lommels toegankelijke overzicht van zowel retrospectief als prospectief onderzoek naar bijna-dood ervaringen en andere 'anomalieën'. De auteur slaagt erin aan te tonen dat BDE's een belangrijk thema vormen dat je niet zomaar mag negeren omdat het indruist tegen gangbare materialistische vooronderstellingen.
Het boek blijkt goed te verkopen en dit is zonder meer terecht. Ik verwacht dat het een waardevolle bijdrage zal leveren tot een breed gedragen, hoopvolle visie op de mens en zijn bestemming na de dood. Velen zullen inzien dat de materialistische theorieën werkelijk hun langste tijd hebben gehad.
Titus Rivas
Deze recensie werd begin 2008 gepubliceerd in het Tijdschrift voor Parapsychologie
Contact: titusrivas@hotmail.com