Een paar opmerkingen naar aanleiding van de oratie van Dick Bierman
Geplaatst door
Titus Rivas (publicatiedatum: 7 February, 2008)
Samenvatting
Titus Rivas levert commentaar op de houding van Dick Bierman tegenover de voortbestaanshypothese en haar aanhangers binnen de parapsychologie.
Een paar opmerkingen naar aanleiding van de oratie van Dick Bierman
door Titus Rivas
Door omstandigheden kon ik helaas niet aanwezig zijn bij de inaugurele rede van prof. dr. Dick J. Bierman. De oratie vond plaats ter gelegenheid van zijn aanvaarding van de Heymans Leerstoel voor Bijzondere Ervaringen vanwege de Nederlandse Studievereniging voor Psychical Research aan de Universiteit voor Humanistiek te Utrecht. Onze redacteur Rudolf H. Smit heeft me enkele notities laten lezen die hij van de oratie had gemaakt zodat ik me hoogstwaarschijnlijk wel een redelijk beeld heb kunnen vormen van de inhoud van Biermans betoog. Ik wil hier alleen stilstaan bij zijn uitspraken over bijna-doodervaringen en de interpretatie daarvan.
Bijna-doodervaringen
Eén van de soorten bijzondere ervaringen waar Dick Bierman bij stil wil staan is de bijna-doodervaring. Tijdens zijn oratie besteedt hij met name aandacht aan de bekende BDE van Pam Reynolds. Hij stelt onder andere dat bijna-doodervaringen op de eerste plaats sterke subjectieve ervaringen zijn die grote psychologische gevolgen kunnen hebben. Naast de subjectieve kant is er ook nog een objectieve kant, die onder meer te maken heeft met de vraag of iemand een bijna-doodervaring kan krijgen terwijl er sprake is van een vlak EEG. Met andere woorden: wijzen (sommige) bijna-doodervaringen op de ultieme onafhankelijkheid van het bewustzijn ten opzichte van de hersenactiviteit? Hij stelt dat je uit het verslag rond de ervaringen van Pam Reynolds mag concluderen dat wat zij waarnam al plaatsvond voordat al het bloed uit haar hoofd was gehaald. Bovendien kun je haar paranormale waarnemingen van de operatie volgens hem verklaren door een vorm van helderziendheid, dat wil zeggen: zonder dat er sprake is van bewustzijn tijdens een vlak EEG. Het nog sterkere paranormale geval van Al Sullivan werd overigens niet besproken tijdens de oratie en hetzelfde geldt voor andere gevallen waarbij de waarnemingen naar alle waarschijnlijkheid plaatsvonden tijdens de hartstilstand en het vlakke EEG zelf.
Overbodige hypothese?
Ik was zelf al langer op de hoogte van de positie van Dick Bierman over de verklaring van bepaalde ervaringen door middel van een theorie dat het persoonlijke bewustzijn de dood overleeft. Volgens Bierman is dit vooralsnog een overbodige hypothese, omdat je in zijn optiek alle paranormale ervaringen kunt verklaren door helderziendheid, telepathie of psychokinese van levenden. In zijn wereldbeeld is bewustzijn wel degelijk inherent gebonden aan het brein en daarom is het niet bepaald verwonderlijk dat hij de theorie van een leven na de dood zo lang mogelijk verwerpt.
Ik heb in ieder geval tegen hem gezegd dat ik het jammer vind dat hij soms de indruk lijkt te wekken dat er binnen de serieuze, academische parapsychologie bijna geen aanhangers (meer) zijn van de survival theorie. Hij heeft hier onlangs nog per e-mail op geantwoord dat hij de theorie van een overleven nu eenmaal echt minder plausibel vindt, maar dat hij als 'pluralist' wel ruimte wil blijven bieden aan de opinie van andersdenkenden. Bovendien beweert hij wel degelijk open te staan voor bewijsmateriaal dat zijn eigen theorie zou weerleggen, hoewel niet goed duidelijk wordt hoe dat er dan precies uit zou moeten zien.
Dit artikel werd gepubliceerd in Terugkeer, 18(4), winter 2007, blz. 18.
Contact: titusrivas@hotmail.com