Ik ben toleranter geworden: de BDE van Cees Punselie
Geplaatst door
Titus Rivas (publicatiedatum: 14 November, 2006)
Samenvatting
De succesvolle leraar Cees Punselie raakte bij een ernstig ongeval in coma. Pas enige tijd later realiseerde hij zich dat hij daarbij een BDE had gehad die zijn persoonlijkheid veranderde.
Ik ben toleranter geworden: de BDE van Cees Punselie
door Titus Rivas en Anny Dirven
Inleiding
Een voormalige medewerkster van Stichting Athanasia, Loes Modderman, wees ons op de bijna-doodervaring van Cees Punselie uit Nijmegen. Op 24 mei 2005 bezocht één van ons, Titus Rivas, meneer Punselie bij hem thuis.
Cees Punselie vertelde aanvankelijk vooral uitvoerig over de nasleep van een ernstig ongeluk en pas nadat het ijs gebroken was ook over zijn bijna-doodervaring. Uiteraard zetten we zijn verhaal hier in chronologische volgorde. Cees Punselie heeft ons verslag doorgelopen en waar nodig bijgewerkt.
Voor het ongeval
Cees Punselie werd als Nederlands Hervormd kind opgevoed met de Bijbel. Hij zag toen al de betrekkelijkheid van de exacte benadering van dingen in. Doordat hij na de lagere school koos voor een technische opleiding kreeg dit inzicht niet de kans zich verder te ontwikkelen. Hij rondde de timmeropleiding aan de ambachtsschool af, ging werken en in de avonduren volgde hij een verdere scholing in de bouwkunde. Deze periode werd onderbroken door de militaire dienstplicht van twee jaar. Tijdens zijn voortgezette militaire vorming is hij in aanraking gekomen met het geven van instructie. Toen hij de militaire dienst verliet had hij aanvankelijk twee doelen op het oog. Of een eigen zaak beginnen of als leraar aan de slag in het beroepsonderwijs. Het werd het laatste en om dit te bereiken volgde hij verdere opleidingen en behaalde zijn Nijverheids Onderwijsakte. Daarbij hoorde ook een bewijs van pedagogische vaardigheid. De opleiding bracht hem in contact met een geheel andere mentaliteit dan die van de technische wereld. Dit resulteerde er zelfs in dat hij de studie M.O. Pedagogiek ging volgen. Dit verruimde zijn exact gevormde horizon enorm. “Heel veel dingen zijn niet zo simpel met een exacte aanpak op te lossen. Bijvoorbeeld emotie en gedrag vragen om geheel andere aanpak. Zelfs dan blijven er nog steeds vragen over waar geen oplossingen of verklaringen voor zijn te vinden.” Zelf denkt hij nu ook dat niet alle vragen wetenschappelijk zijn op te lossen.
Tijdens zijn werk als leraar maakte hij veel gebruik van praktische voorbeelden om dingen duidelijk te maken. Hij deed daarbij veel proefjes en was erg pragmatisch ingesteld. Door het behalen van de M.O akte werd hij ook bevoegd voor Maatschappijleer. Het lukte hem om hier een baan in te vinden en binnen het jaar was hij in dezelfde school adjunct directeur. Na zes jaar hield Cees deze baan voor gezien en werd hij directeur aan een school met experimenteel onderwijs, gebaseerd op nieuwe inzichten over opleiden, iets wat hem erg aantrok. Cees Punselie omschrijft zichzelf, in de tijd voor het ongeluk, als een ‘gedreven mens’. Een goed contact met zijn collega's was erg belangrijk voor hem, ‘je moet weten wat je aan elkaar hebt en wat je bezielt.’
De bijna-doodervaring
In november 1987 was Cees Punselie op weg naar zijn zoon in Delft. Onderweg werd hij aangereden door een notoire dronkenlap. ‘Het licht ging uit’ en hij raakte in een diepe coma die een week duurde en gevolgd werd door een sub coma van nog eens vier weken. Toen hij weer ‘bewust’ bij kennis was vroeg hij zich af waar die vijf weken waren gebleven. Hij heeft daar een lange tijd mee geworsteld en zich afgevraagd waar hij had uitgehangen. Op den duur kwam daarbij wel een beeld bij hem boven, maar hij wist niet wat hij er mee aan moest. Hij bevond zich in een ruimte en wist niet hoe hij daar was gekomen. ‘Een ruimte, groot van afmeting en hel verlicht en helder. Dus zonder donkere kleuren of schaduwen. Een ruimte die niet bedreigend was en ook nu nog steeds ontspannend op me overkomt. Ik had er geen problemen mee daar te verkeren, het was allemaal heel vredig. En als er al muziek was dan was dat niet meer dan wat rustige achtergrondklanken.’
Er was geen sprake van communicatie en hij heeft ook geen wezens waargenomen. Ook de tijdsduur is hem onbekend, maar het belangrijkste voor hem was dat het alles goed voelde. Toen Cees tijdens een vormingsweek voor oud comapatiënten op de Huneschans verbleef voelde hij zich voor het eerst veilig genoeg om zijn BDE met anderen te delen. Overigens is het denkbaar dat Cees voorafgaand aan zijn eigen BDE wel eens over het onderwerp had gelezen, maar dit door zijn technische inslag niet aandachtig in zich heeft opgenomen.
Terug mens worden na het ongeval
Na de ziekenhuizen, rolstoel, krukken en stok weer op eigen benen staan en kunnen voortbewegen, het denken weer op gang brengen, enz., kon hij na tweeënhalf jaar het revalidatiecentrum verlaten.
Ondanks de kans die hij kreeg om in een ‘beschermde’ situatie werkervaring op te doen werd hij volledig afgekeurd.
Hoewel hij daar in het revalidatiecentrum op voorbereid was, viel de wereld rauw op zijn hoofd. Hij probeert een eigen plekje in de maatschappij te veroveren, ‘je komt in een situatie terecht waarin je in het duister rondtast.’Vrijwilligerswerk lukt hem voor een deel, maar op de lange duur blijken collega-vrijwilligers toch niet te kunnen wennen aan een mens met mankementen. ‘Het is al zo lang geleden, het is nu toch wel genezen is een veel gehoord gezegde.’ Hij heeft dit als een zeer nare periode ervaren.
Cees vertelt dat doorzetten bij hem er al vroeg in heeft gezeten. Dit onderdeel in zijn hersens is gelukkig niet beschadigd en met hulp van mensen die mensen met een niet aangeboren hersenletsel wel ‘verstaan’ heeft hij zich uiteindelijk toch weer een plek veroverd
Wat betekent de ervaring van een BDE voor Cees?
Hij kan onbevangen naar zijn bijna-doodervaring omkijken. Als hij met anderen aan het wandelen is en het te druk voor hem wordt in de groep, heeft hij behoefte aan rust. Hij laat zich dan wat afzakken en zeker in het buiten gebied, waar het lekker stil is, komt hij door deze stilte tot rust. In dit soort situaties komt het beeld van zijn BDE ervaring dan nog vaak naar boven, de serene rust die van het geheel uitging komt dan naar voren. Een rust die zijn vroegere gedrevenheid en hardheid heeft verzacht en er voor heeft gezorgd dat hij toleranter is geworden.
Dit artikel werd gepubliceerd in Terugkeer van Stichting Merkawah, 16e jaargang, winter 2005, nummer 4, 7-8.
Contact: titusrivas@hotmail.com